“Aphra en Layla als veulen”
Door de jaren heen ben ik regelmatig bij mensen met jonge paarden gekomen en hebben wij zelf ook veel jonge paarden opgevoed en opgeleid in de kudde. Maar waar ik, ondanks alle kennis die we vandaag de dag hebben, veel tegenaan loop is dat de mensen geen tijd hebben of nemen. Ik krijg vrijwel standaard te horen bij 4 of 5 jarige die volop zijn ingereden: “Maar we hebben het inrijden heel rustig aan gedaan hoor, we rijden maar 2 a 3 keer per week”. Vervolgens moet ik komen omdat ze toch wel tegen een aantal problemen aan lopen: het paard loopt niet nageeflijk, loopt niet goed door de bochten heen, weigert om te lopen, heeft geen stabiel tempo, gaat in verzet, noem het maar op… Vanalles komt langs.
Een paard moet uitgroeien, fysiek en mentaal. Een paard moet leren om fatsoenlijk in balans in een piste te lopen. Een paard moet zijn lijf leren te voelen en bewustzijn krijgen van waar ze die benen moeten neerzetten. Net zoals een kind die door een groeispurt heen gaat, alles is weer anders en dat is wennen… En, niet te vergeten, een paard moet mentaal rijpen.
Hoe dan wel?
Rust, Ritme, Regelmaat
Jaja… heel cliché… en toch is het zo. Als je iets nieuws aan je paard leert, maak dan gebruik van rust, steeds hetzelfde ritme en dat met veel regelmaat. Totdat je paard het begrijpt en ga dan pas een stapje verder. En afwisseling in het werken met iets waar je paard al ontspannen en blij van wordt, is alleen maar goed. Zeker om af en toe het hoofd leeg te maken en te genieten. Maar switch niet van het ene nieuwe/moeilijke naar het andere. Dat werkt alleen maar demotiverend. Dit geldt overigens ook voor volwassen paarden.
Om te beginnen: Laat je paard alsjeblieft opgroeien in een kudde. Zo leren ze de lichaamstaal en ze worden al grotendeels opgevoed. Dat scheelt zo ontzettend veel werk en energie. Je hebt een blijer paard die zijn energie kwijt kan, paard mag zijn en hij/zij snapt de taal. En natuurlijk moet je dan nog werken aan een stuk communicatie en connectie, maar je hoeft de paardentaal niet meer uit te leggen. En dat kan ook helemaal niet, wij zijn geen paarden, we moeten uit ons hoofd halen dat we ooit de rol van een paard kunnen vervangen.
Van daaruit: Investeer in een goede basis. En daar mee bedoel ik niet alleen het wennen aan het zadel en aan de hulpen. Daarmee bedoel ik, haal je paard zonder discussie uit de groep. Als je hem uit de groep haalt, houd hij dan gepast afstand? Komt hij met je mee zonder steeds grenzen te verkennen, over je heen te lopen, naar het gras te trekken, terug naar de groep te willen etc.? Oftewel, kun je je paard echt in volledige rust en ontspanning uit de groep halen?
“Je kunt ook af en toe “checken” of je basis goed genoeg is door in vrijheid te werken”
Volgende stap kan zijn, leer je paard vaststaan op de poetsplaats. Of als je dat liever niet doet, leer je paard rustig los stil te staan zodat je hem kunt poetsen, hoeven uitkrabben en later kunt opzadelen.
En echt… jullie willen niet weten hoeveel “problemen” daar al ontstaan. Ik zet het woord “problemen” tussen haakjes, het is namelijk niet echt een probleem. Misschien hard gezegd, veel mensen hebben deze stappen al overgeslagen. Of… missen de kleine signalen in de lichaamstaal van hun paard dat hun paard het wel degelijk nog spannend vindt of niet snappen. Als je zo ver bent om dat te zien (soms is het alleen maar een onderlip die een beetje samengetrokken is), zorg dan weer eerst voor ontspanning. Oftewel: Rust!
En natuurlijk, het gros zal dat niet expres doen of zeggen: “Het gaat 7 van de 10 keer goed, maar soms zijn er nog momenten dat hij niet stil kan staan op de poetsplaats. Dat doet hij dan gewoon om te testen, want hij weet het wel hoor”. Nee, vaak weten ze het toch nog niet goed genoeg… Sta er eens bij stil of je wel echt duidelijk in je communicatie bent geweest, of je je paard wel echt tijd hebt gegeven om dit te leren. En ook al “weet” hij het dan wel… als hij het niet doet heb je dus wel iets om aan te werken.
Hetzelfde geld voor het wennen aan het zadel: “Doe dat stap voor stap”. Als je paard gewend is aan het zadel, ga lekker buiten met hem wandelen met zadel. Zo blijft het ontspannen en leuk. Denk je: “Nou mijn paard is echt niet ontspannen buiten hoor”. Dan raad je waarschijnlijk al wat ik nu ga zeggen: “Dan heb je iets om aan te werken” 😀 Ja echt, ik kruip niet op mijn paard voordat ik een ontspannen wandeling buiten kan maken. Sterker nog, wij rijden alle paarden buiten in.. Veel rustiger en veel leuker voor mens en paard.
“In elke situatie wil je ontspanning, ook als er wegwerkzaamheden onderweg zijn”
En natuurlijk werk ik ook in de piste, maar eerst grondwerk. Dan buiten inrijden en later pas in de piste gaan rijden. Alle spanningen die er ontstonden bij het werken met jonge paarden ontstonden allemaal in de piste. Ja, daar moet je dan aan werken als je in de piste wilt rijden. Maar dat doe ik dan dus in rust en met alle tijd van de wereld, vanaf de grond…
” Werken aan rust en contact”
In de piste oefen ik dan ook eerst het rustig stilstaan voor de opstapkruk. Laat je paard zelf naar je toe draaien zodat je in rust kunt opstappen. Het is niet alleen een handig trucje, het geeft je meteen de tijd om te voelen of je paard nog altijd ontspannen is. Is je paard gespannen? Stap dan nog niet op… werk eerst weer naar rust en ontspanning en dan probeer je het een paar minuten later weer opnieuw. En deze “fout” heb ik zelf met Layla ook gemaakt. Als zij nog gespannen was stapte ik toch op, onder het mom: “ze zakt dadelijk wel”. Soms was dat zo en soms ook niet. Als ik nu dan even werk aan rust en dan opstap gaat het stukken beter. En dat hoeft dan maar 2 minuten te zijn.
“Oefenen met inparkeren, je laat je paard meteen wennen dat je boven hem uit komt”
En nu klinkt het alsof dat heel veel tijd kost. Dat ligt eraan… Wat noem je veel tijd? Ik ga niet inrijden voor 5,5 a 6 jaar. Dus je hebt al die jaren de tijd om te investeren in een hele goede basis. Je kunt je paard in al die jaren al leren om met je mee te gaan, naar buiten te gaan, schriktraining te doen, wennen aan het zadel, de basishulpen vanaf de grond leren, inparkeren naast het opstapje, neem hem mee als handpaard op buitenrit of langs de fiets. Noem het maar op…. Er is zo vreselijk veel te doen met een jong paard voordat je opstapt. Je hebt die tijd ook echt nodig om je paard uit te laten groeien en de basis goed te beheersen.
En weet je wat, ik garandeer je dat het inrijden zelf dan vele malen makkelijker is. Vaak is het zelfs zo dat je met de juiste begeleiding maar hoeft op te stappen.
En natuurlijk begrijp ik dat sommige ruiters graag een wedstrijdje zouden willen doen, dat kan zeker leuk zijn. Maar neem de tijd om dat ook in rust en ontspanning aan je paard te leren. We hebben de Tijd. Zeker met een jong paard ga je ervanuit dat je nog een heel leven voor je hebt. We leven in een tijdperk dat we niet meer afhankelijk zijn van paarden en we hebben het paard nu eenmaal als luxe dier. We leven in een tijd dat kinderarbeid niet oke is, we willen dat een kind ook kind kan zijn. Waarom mag een paard dan nog steeds niet gewoon jong zijn en uitgroeien?
Waarom willen we zo haasten? Het is veel leuker voor je paard en voor jezelf als de basis er goed in zit en je ook meer kans hebt om een mooie wedstrijd te rijden. Want echt, het werken met een paard is zo veel leuker als hij begrijpt wat je wilt en zichzelf mag zijn.
En is dat uiteindelijk niet de reden waarom we een paard hebben? Voor de ontspanning en om te genieten? Zelfs als je op wedstrijd wilt? Vergeet dat niet, dan bespaar je jezelf en je paard een hoop frustratie en misschien wel fysieke/mentale problemen.
En wil je wel snel rijden? Koop dan geen jong paard. Wij zijn verantwoordelijk voor de gezondheid van deze dieren. Wees reëel in wat je wilt en zoek dan ook het juiste paard daar bij. En wordt je alsnog verliefd op een jong paard? Pas dan je doelen aan, wees reëel naar je paard toe in wat hij/zij aan kan.
Hier 2 links met wetenschappelijk bewijs dat het paardenlijf echt die jaren nodig heeft om uit te groeien:
https://www.facebook.com/becky.tenges/videos/10211520678325195/?hc_location=ufi